De Volkskrant, maandag 4 maart 2013
Interview
Uta Roentgen
Van onze verslaggever
Tonie Mudde
Slechtzienden weten niet goed raad met het grote aanbod aan elektronische navigatiemiddelen. De onderzoekster deed een test.
Orde in de chaos scheppen, dat was één van de voornaamste doelen van Roentgen, die volgende week donderdag promoveert aan de Universiteit Maastricht. Want het lijkt wel of er elke maand een nieuwe navigatiehulp verschijnt voor blinden en slechtzienden. Roentgen, gezondheidswetenschapper en ergotherapeut, onderzocht 146 elektronische navigatiemiddelen en splitste ze op in twee categorieën: gadgets die obstakels detecteren en GPS-ontvangers die assisteren bij het uitstippelen van routes. Ook vroeg ze blinden en slechtzienden een hindernisbaan te trotseren met verschillende Electronic Mobility Aids (EMA’s). Een grote winnaar viel er bij die test niet aan te wijzen: iedere deelnemer koos zijn eigen favoriet.
Op straat vertrouwen slechtzienden nog vooral op stok en hond, lijkt het.
‘Klopt, ondanks het grote aanbod aan Electronic Mobility Aids worden ze weinig gebruikt. Dat komt onder meer omdat er bij zowel zorgverleners als slechtzienden veel onduidelijkheid heerst over de mogelijkheden en beperkingen van de apparaten. Combineer dat met de hoge aanschafprijs – soms wel 2.500 euro, die de gebruiker vaak zelf moet betalen – en het is begrijpelijk dat deze hulpmiddelen mondjesmaat worden aangeschaft.’
U liet blinden en slechtzienden diverse gadgets testen, zowel binnenshuis als buitenshuis. Wat viel u op?
‘Dat iedere slechtziende uniek is. Niet alleen in zijn beperking, maar ook in zijn wensen. Stel, iemand wil zich zekerder voelen bij het winkelen. Dan kun je een Miniguide aanschaffen die met ultrasoon geluid obstakels op hoofdhoogte detecteert, zoals luifels en uithangborden. Maar de Miniguide heeft een nadeel: het is een extra apparaat dat je in je hand moet houden, naast je gewone taststok. Zo heb je dus allebei je handen vol, wat vervelend is bij het winkelen. Een UltraCane aanschaffen dan maar, waarbij de obstakeldetector is ingebouwd in de stok? Kan, maar pas op: de UltraCane heeft aan de punt van de stok een bal die je heen en weer rolt over de grond. Voor iemand die gewend is te tikken met zijn stok en te luisteren naar de echo is dat wellicht een te grote verandering.’
<
Het is dus maar goed dat er zoveel verschillende gadgets zijn?
‘Ja, want deze doelgroep heeft bij uitstek behoefte aan een grote keuze. We hebben daarom een adviesprotocol gemaakt waarmee zorgverleners en slechtzienden samen makkelijk kunnen uitzoeken welke navigatiemiddelen het beste passen bij de individuele omstandigheden.’
En gaan die hulpmiddelen dan ook vergoed worden?
‘Wellicht dat mijn vervolgonderzoek daaraan kan bijdragen. Mijn proefpersonen houden nu dagboeken bij van hun activiteiten en ik volg hun dagelijkse verplaatsingen met GPS. Door die te vergelijken met een nulmeting, onderzoek ik of de apparaatjes ervoor zorgen dat mensen zich zekerder voelen bij het wandelen, of ze meer naar buiten gaan en of ze vaker nieuwe routes proberen. Mocht dat zo zijn, dan wordt dit onderzoek het wetenschappelijke bewijs dat slechtzienden gebaat zijn bij goed uitgekozen navigatiemiddelen. Dat bewijs is een cruciale stap om bijvoorbeeld vergoedingen op te nemen in het basispakket.’
Fotobijschrift: Uta Roentgen
[/responsivevoice]